مقدمه :
در عصر حاضر، با گسترش شهرنشینی و رشد روزافزون جمعیت، پروژه های عمرانی نقش بسزایی در توسعه و بهبود زیرساخت‌های جوامع ایفا می‌کنند. این پروژهها، با تمام مزایا و ضرورت‌هایشان، چالش‌های محیط زیستی جدی را نیز به همراه دارند.
یکی از مهم‌ترین این چالش‌ها، مدیریت پسماند های حاصل از فعالیت های عمرانی است. پسماندهای ساختمانی و عمرانی می‌توانند تأثیرات مخربی بر محیط زیست داشته باشند و مدیریت نادرست آن‌ها منجر به مشکلات زیست‌محیطی و بهداشتی فراوانی شود.
مدیریت پسماند در پروژه های عمرانی، فرایندی است که به منظور کاهش، استفاده مجدد، بازیافت و دفع صحیح پسماندها انجام می‌گیرد. این فرایند، نه تنها به حفظ محیط زیست و منابع طبیعی کمک می‌کند، بلکه از لحاظ اقتصادی نیز دارای مزایای فراوانی است. با توجه به اهمیت و ضرورت این موضوع، مقاله حاضر به بررسی روش‌ها و تکنیک‌های مدیریت پسماند در پروژه‌های عمرانی پرداخته و راهکارهای عملی برای بهبود این فرایند را ارائه می‌دهد.
در این مقاله، ابتدا به بررسی تاریخچه و مفاهیم پایه‌ای مدیریت پسماند پرداخته و سپس انواع پسماندهای تولید شده در پروژه‌های عمرانی را مورد بررسی قرار می‌دهیم. فرآیندهای مختلف مدیریت پسماند و تکنیک‌های نوین در این زمینه نیز مورد بحث قرار خواهند گرفت.
در نهایت، با بررسی مزایا و چالش‌های موجود و مطالعه نمونه‌های موفق، راهبردها و توصیه‌هایی برای بهبود مدیریت پسماند در پروژه‌های عمرانی ارائه خواهد شد. هدف این مقاله، ارائه یک دید جامع و عملی به موضوع مدیریت پسماند و کمک به بهبود روش‌های فعلی در این حوزه است.
مروری بر ادبیات و مفاهیم مدیریت پسماند
تاریخچه و تکامل مدیریت پسماند
مدیریت پسماند به فرایند جمع‌آوری، حمل، پردازش، بازیافت یا دفع پسماندها به‌منظور کاهش اثرات زیست‌محیطی، سلامت انسان و منافع اقتصادی اشاره دارد. تاریخچه مدیریت پسماند به دوران باستان بازمی‌گردد. در تمدن‌های اولیه، روش‌های ساده‌ای مانند دفن زباله در چاله‌ها و سوزاندن زباله‌ها استفاده می‌شد. با افزایش جمعیت و رشد شهرنشینی، مدیریت پسماند به چالش جدی‌تری تبدیل شد.
در قرن نوزدهم، با انقلاب صنعتی و افزایش تولید صنعتی، حجم زباله‌ها به طور چشم‌گیری افزایش یافت و نیاز به روش های سازمان یافته تر مدیریت پسماند پدیدار شد.
در قرن بیستم، با توسعه فناوری‌ها و افزایش آگاهی های زیست‌محیطی، روش های پیشرفته تری مانند بازیافت، کمپوست سازی و تبدیل زباله به انرژی معرفی شدند. امروزه، مدیریت پسماند به عنوان یک بخش حیاتی در سیاست ها و برنامه‌ریزی های شهری و صنعتی شناخته می‌شود.
مفاهیم کلیدی و تعاریف مرتبط با مدیریت پسماند
1. پسماند: هر ماده‌ای که دیگر برای مالک یا تولیدکننده آن مفید نیست و نیاز به دفع دارد.
2. بازیافت: فرایند تبدیل مواد زاید به محصولات قابل استفاده مجدد.
3. کمپوست‌سازی: فرایند تبدیل مواد آلی زباله به خاک غنی از مواد مغذی (کمپوست).
4. پسماند خطرناک: پسماندهایی که به دلیل خصوصیات شیمیایی یا فیزیکی خود می‌توانند به سلامت انسان یا محیط‌زیست آسیب برسانند.
5. دفن زباله: روش سنتی دفع زباله که شامل دفن زباله‌ها در زمین است.
6. مدیریت یکپارچه پسماند: رویکردی جامع که شامل کاهش تولید زباله، استفاده مجدد، بازیافت، کمپوست سازی، و دفع بهینه پسماند است.
قوانین و مقررات مرتبط با مدیریت پسماند در صنعت ساخت و ساز
صنعت ساخت و ساز یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان پسماند در جهان است. برای کاهش اثرات زیست‌محیطی این صنعت، قوانین و مقررات مختلفی وضع شده است. برخی از این قوانین عبارتند از:
1. دستورالعمل‌های مدیریت پسماند ساخت و ساز و تخریب: این دستورالعمل‌ها شرکت‌های ساختمانی را ملزم به استفاده از روش‌های مناسب برای جمع‌آوری، جداسازی و بازیافت پسماندهای ساخت و ساز می‌کنند.
2. قوانین مربوط به کاهش پسماند: قوانینی که شرکت‌های ساختمانی را ملزم به استفاده از مواد و روش‌های ساختمانی با تولید کمتر پسماند می‌کنند.
3. مقررات بازیافت و استفاده مجدد: قوانین و مقرراتی که به استفاده از مواد بازیافتی و استفاده مجدد از مواد ساختمانی در پروژه‌های جدید تأکید دارند.
4. مقررات دفع ایمن پسماند: قوانینی که به اطمینان از دفع ایمن و بهداشتی پسماندهای ساختمانی، به‌ویژه پسماندهای خطرناک، می‌پردازند.
این مقررات و قوانین به منظور کاهش تأثیرات منفی زیست‌محیطی و افزایش پایداری در صنعت ساخت و ساز تدوین شده‌اند و نقش مهمی در توسعه پایدار دارند.
انواع پسماند در پروژه‌های عمرانی
پروژه های عمرانی یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان پسماند هستند که انواع مختلفی از پسماندها را تولید می‌کنند. این پسماندها به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که هرکدام نیاز به مدیریت و دفع مخصوص به خود دارند. در زیر، به بررسی سه دسته مهم از پسماندها در پروژه های عمرانی می‌پردازیم:
پسماندهای ساختمانی (C&D)
پسماندهای ساختمانی و تخریب (Construction and Demolition Waste یا (C&D) شامل موادی است که در طول فرایند ساخت و ساز، بازسازی، تعمیرات، تخریب و نوسازی تولید می‌شوند. این نوع پسماندها می‌توانند به دو دسته اصلی تقسیم شوند:
1. مواد قابل بازیافت: مانند فلزات (آهن، فولاد، آلومینیوم)، بتن، آسفالت، آجر، چوب، شیشه، و پلاستیک.
2. مواد غیرقابل بازیافت: شامل موادی که بازیافت آن‌ها دشوار یا غیرممکن است مانند برخی از مواد عایق‌بندی، بعضی از مصالح ساختمانی جدید و ترکیبی.
مدیریت صحیح این پسماندها می‌تواند هزینه‌ها را کاهش دهد و تأثیرات زیست‌محیطی را به حداقل برساند. روش‌های مدیریت پسماندهای ساختمانی شامل جداسازی در مبدا، استفاده از مواد بازیافتی، و استفاده مجدد از مواد می‌باشد.
پسماندهای خطرناک
پسماندهای خطرناک در پروژه های عمرانی شامل موادی است که به دلیل ویژگی‌های شیمیایی، فیزیکی یا بیولوژیکی خاص خود می‌توانند خطرات جدی برای سلامت انسان و محیط‌زیست ایجاد کنند. این پسماندها شامل موارد زیر هستند:
1. مواد شیمیایی: شامل رنگ‌ها، حلال‌ها، چسب‌ها، و رزین‌ها.
2. مواد حاوی سرب: مانند رنگ‌های سربی و لوله‌های قدیمی.
3. آزبست: معمولاً در مصالح ساختمانی قدیمی مانند سقف‌ها و عایق‌ها یافت می‌شود.
4. مواد رادیواکتیو: ممکن است در برخی از تجهیزات یا مواد خاص استفاده شوند.
5. مواد نفتی: شامل روغن‌ها و سوخت‌های فسیلی.
مدیریت پسماندهای خطرناک شامل جداسازی دقیق، بسته‌بندی و برچسب‌گذاری مناسب، ذخیره‌سازی امن، و دفع صحیح بر اساس مقررات محلی و بین‌المللی است.
پسماندهای قابل بازیافت و تجدید پذیر
این نوع پسماندها شامل موادی هستند که می‌توانند دوباره فرآوری و به چرخه تولید بازگردند یا به عنوان منابع تجدید پذیر استفاده شوند. این دسته از پسماندها به منظور کاهش نیاز به منابع جدید و کاهش فشار بر محل‌های دفن زباله اهمیت زیادی دارند:
1. فلزات: شامل فولاد، آلومینیوم، مس و سایر فلزات که می‌توانند ذوب و دوباره استفاده شوند.
2. بتن و آسفالت: این مواد می‌توانند خرد شده و در ساخت جاده‌ها یا به عنوان ماده پرکننده مورد استفاده قرار گیرند.
3. چوب: چوب‌های استفاده شده می‌توانند در ساخت محصولات چوبی جدید یا به عنوان سوخت زیستی مورد استفاده قرار گیرند.
4. شیشه و پلاستیک: این مواد می‌توانند پس از جداسازی و فرآوری، دوباره به محصولات جدید تبدیل شوند.
5. مواد زیست‌تجزیه‌پذیر: شامل مواد آلی که می‌توانند به کمپوست تبدیل شوند و به عنوان کود طبیعی مورد استفاده قرار گیرند.
روش‌های مدیریت این پسماندها شامل جمع‌آوری جداگانه، فرآوری و تبدیل به مواد جدید، و تشویق به استفاده از مواد بازیافتی و تجدید پذیر در پروژه های جدید می‌باشد.
توجه به مدیریت صحیح پسماندها در پروژه های عمرانی می‌تواند تأثیرات مثبت زیست‌محیطی و اقتصادی فراوانی داشته باشد و نقش مهمی در توسعه پایدار ایفا کند.
فرآیندهای مدیریت پسماند
مدیریت پسماند شامل مجموعه‌ای از فرآیندها و روش‌ها برای کاهش، جمع‌آوری، حمل، بازیافت و دفع پسماندها به‌گونه‌ای است که اثرات منفی آن‌ها بر محیط زیست و سلامت انسان‌ها به حداقل برسد.
این فرآیندها به سه مرحله اصلی تقسیم می‌شوند: کاهش پسماند در منبع، استفاده مجدد و بازیافت، و حمل و نقل و دفع پسماند.
کاهش پسماند در منبع
کاهش پسماند در منبع به مجموعه اقداماتی اطلاق می‌شود که به منظور کاهش تولید پسماند از ابتدا اتخاذ می‌شود. این اقدامات شامل:
1. طراحی برای کاهش پسماند: استفاده از طراحی‌های هوشمند و کارآمد که منجر به کاهش ضایعات مواد می‌شود. مثال‌ها شامل استفاده از مواد با کیفیت بالا و ماندگاری بیشتر، و طراحی محصولات با قابلیت تعمیر و ارتقا می‌باشد.
2. بهبود فرآیندهای تولید: استفاده از فناوری‌های پیشرفته و بهینه‌سازی فرآیندهای تولید برای کاهش پسماندهای تولید شده در حین تولید.
3. آموزش و آگاهی‌بخشی: آموزش کارکنان و جوامع درباره اهمیت کاهش پسماند و ارائه راهکارهای عملی برای کاهش تولید پسماند.
4. مدیریت موجودی و مواد: بهبود مدیریت موجودی و مواد اولیه به‌منظور جلوگیری از تولید ضایعات.
استفاده مجدد و بازیافت
استفاده مجدد و بازیافت شامل فرآیندهایی است که مواد و محصولات پس از استفاده اولیه به چرخه مصرف بازگردانده می‌شوند. این فرآیندها شامل:
1. استفاده مجدد: استفاده مجدد از محصولات و مواد بدون تغییر عمده در ساختار آن‌ها. این شامل استفاده مجدد از بسته‌بندی‌ها، ظروف، و برخی مصالح ساختمانی می‌شود.
2. بازیافت: جمع‌آوری و فرآوری مواد قابل بازیافت مانند فلزات، شیشه، پلاستیک، کاغذ و مقوا برای تولید محصولات جدید. فرآیندهای بازیافت شامل:
- جداسازی: جداسازی مواد قابل بازیافت از پسماندهای دیگر.
- تمیزکاری و فرآوری: تمیز کردن و آماده‌سازی مواد برای بازیافت.
- تبدیل به محصولات جدید: تبدیل مواد بازیافتی به مواد خام جدید که می‌توانند در تولید محصولات جدید استفاده شوند.
حمل و نقل و دفع پسماند
حمل و نقل و دفع پسماند آخرین مرحله در مدیریت پسماند است که شامل جمع‌آوری، حمل و دفع نهایی پسماندهایی است که قابل کاهش، استفاده مجدد یا بازیافت نیستند. این مرحله شامل:
1. جمع‌آوری پسماند: فرآیند جمع‌آوری پسماندها از منابع مختلف مانند منازل، صنایع و مراکز تجاری. جمع‌آوری می‌تواند به صورت دستی یا مکانیزه انجام شود.
2. حمل و نقل پسماند: حمل پسماندهای جمع‌آوری شده به مراکز پردازش، بازیافت یا دفع نهایی. حمل و نقل باید با رعایت استانداردهای ایمنی و بهداشتی انجام شود.
3. دفع نهایی پسماند:
- دفن بهداشتی: دفن پسماندها در محل‌های دفن بهداشتی که طراحی شده‌اند تا خطرات زیست‌محیطی و بهداشتی را به حداقل برسانند.
- سوزاندن: سوزاندن پسماندها در کوره‌های مخصوص با استفاده از فناوری‌های کنترل آلودگی هوا.
- تبدیل به انرژی: استفاده از پسماندها برای تولید انرژی از طریق فرآیندهایی مانند گازی‌سازی، پیرولیز، و تولید بیوگاز.
مدیریت پسماند یک فرآیند پیچیده و چندمرحله‌ای است که نیاز به هماهنگی بین بخش‌های مختلف جامعه، از جمله تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و نهادهای دولتی دارد. با اتخاذ روش‌های کارآمد در کاهش پسماند در منبع، استفاده مجدد و بازیافت، و حمل و نقل و دفع صحیح پسماند، می‌توان اثرات منفی پسماندها بر محیط زیست و سلامت انسان‌ها را به حداقل رساند و به توسعه پایدار دست یافت.
مزایا و چالش‌های مدیریت پسماند در پروژه های عمرانی
مزایای مدیدیت پسماند:
1. اقتصادی:
- کاهش هزینه‌ها: با مدیریت صحیح پسماند و بازیافت مواد، هزینه‌های دفع زباله و خرید مواد جدید کاهش می‌یابد.
- ایجاد فرصت‌های شغلی: فعالیت‌های مرتبط با جمع‌آوری، بازیافت و مدیریت پسماند می‌تواند شغل‌های جدیدی ایجاد کند.
- صرفه‌جویی در منابع: بازیافت و استفاده مجدد از مواد می‌تواند نیاز به استخراج مواد خام را کاهش دهد و به صرفه‌جویی در منابع کمک کند.
2. زیست‌محیطی:
- کاهش آلودگی: مدیریت صحیح پسماند می‌تواند از آلودگی آب، خاک و هوا جلوگیری کند.
- کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای: بازیافت مواد و کاهش دفن زباله می‌تواند به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک کند.
- حفاظت از منابع طبیعی: بازیافت و استفاده مجدد از مواد می‌تواند به حفظ منابع طبیعی و کاهش تخریب محیط‌زیست کمک کند.
3. اجتماعی:
- بهبود کیفیت زندگی: کاهش آلودگی و دفع صحیح پسماند می‌تواند به بهبود سلامت عمومی و کیفیت زندگی جامعه کمک کند.
- افزایش آگاهی عمومی: فعالیت‌های مرتبط با مدیریت پسماند می‌تواند به افزایش آگاهی عمومی در مورد اهمیت حفاظت از محیط‌زیست و پایداری کمک کند.
- ترویج فرهنگ بازیافت: ایجاد زیرساخت‌ها و برنامه‌های آموزشی برای بازیافت می‌تواند به ترویج فرهنگ بازیافت و مسئولیت‌پذیری اجتماعی کمک کند.
چالش‌ها و موانع :
1. اقتصادی:
- هزینه‌های اولیه: سرمایه‌گذاری اولیه برای تجهیزات، فناوری و زیرساخت‌های مدیریت پسماند ممکن است بالا باشد.
- بازار محدود برای مواد بازیافتی: در برخی موارد، بازار مناسبی برای فروش مواد بازیافتی وجود ندارد که می‌تواند به کاهش انگیزه‌های اقتصادی منجر شود.
- نوسانات قیمت: قیمت مواد بازیافتی می‌تواند متغیر باشد و به عدم پایداری درآمدها منجر شود.
2. فنی:
- پیچیدگی تکنولوژی: مدیریت پسماند نیاز به تکنولوژی‌های پیشرفته و تخصصی دارد که ممکن است برای برخی از پروژهها دشوار و پرهزینه باشد.
- نیاز به آموزش: کارکنان باید برای استفاده از تجهیزات و فناوری‌های جدید آموزش ببینند که ممکن است زمان‌بر و پرهزینه باشد.
- کیفیت مواد بازیافتی: کیفیت مواد بازیافتی ممکن است به اندازه مواد جدید نباشد و استفاده از آن‌ها در پروژه های عمرانی محدودیت‌هایی داشته باشد.
3. قانونی:
- قوانین و مقررات پیچیده: برخی کشورها و مناطق دارای قوانین و مقررات پیچیده و سختگیرانه‌ای برای مدیریت پسماند هستند که ممکن است اجرای پروژهها را دشوار کند.
- نظارت و اجرای قوانین: نظارت بر اجرای صحیح قوانین مدیریت پسماند ممکن است چالش‌برانگیز باشد و نیاز به منابع و نیروی انسانی بیشتری داشته باشد.
- تغییرات قوانین: تغییرات مداوم در قوانین و مقررات می‌تواند عدم اطمینان را افزایش داده و برنامه‌ریزی‌های بلندمدت را دشوار کند.
مدیریت پسماند در پروژه های عمرانی می‌تواند به مزایای اقتصادی، زیست‌محیطی و اجتماعی قابل‌توجهی منجر شود. اما برای بهره‌برداری کامل از این مزایا، باید چالش‌ها و موانع اقتصادی، فنی و قانونی به‌خوبی مدیریت شوند.
سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، آموزش کارکنان، و ایجاد سیاست‌های حمایتی و تشویقی می‌تواند به تحقق اهداف مدیریت پسماند و پایداری محیط‌زیست کمک کند.
تکنیک‌های نوین کاهش پسماند
1. طراحی چرخه حیات: استفاده از رویکرد طراحی چرخه حیات (Life Cycle Design) که شامل انتخاب مواد، طراحی محصول، تولید، استفاده و دفع است. این رویکرد به کاهش مصرف منابع و تولید پسماند کمک می‌کند.
2. تولید به‌موقع (Just-In-Time Production): این روش، تولید محصولات بر اساس تقاضا و کاهش ذخیره‌سازی مواد اولیه و محصولات نیمه‌تمام را تشویق می‌کند که منجر به کاهش پسماندهای تولید می‌شود.
3. مدیریت زنجیره تأمین سبز: بهینه‌سازی زنجیره تأمین برای کاهش مصرف منابع و تولید پسماند. این شامل انتخاب تأمین‌کنندگان سبز و کاهش بسته‌بندی‌های غیرضروری است.
4. استانداردهای تولید پاک: پیاده‌سازی استانداردهای تولید پاک و استفاده از فناوری‌های تمیز که تولید پسماند را به حداقل می‌رسانند.
5. آموزش و آگاهی‌بخشی: برنامه‌های آموزشی برای افزایش آگاهی کارکنان و جامعه در مورد روش‌های کاهش پسماند و تشویق به پذیرش رفتارهای سبز.
فناوری‌های جدید در بازیافت و دفع پسماند
1. فناوری‌های پیشرفته بازیافت:
- بازیافت شیمیایی: استفاده از فرآیندهای شیمیایی برای تجزیه مواد پلاستیکی به مواد اولیه شیمیایی که می‌توانند دوباره در تولید محصولات جدید استفاده شوند.
- بیوپلاستیک‌ها: استفاده از مواد بیولوژیکی برای تولید پلاستیک‌های قابل تجزیه زیستی که به کاهش پسماندهای پلاستیکی کمک می‌کنند.
- بازیافت الکترونیکی (E-waste Recycling): فرآیندهای تخصصی برای بازیافت مواد باارزش از پسماندهای الکترونیکی مانند تلفن‌های همراه و کامپیوترها.
2. فناوری‌های پیشرفته دفع:
- گازی‌سازی و پیرولیز: فرآیندهایی که پسماندهای آلی را به گاز سنتزی، روغن یا ذغال تبدیل می‌کنند که می‌توانند به عنوان سوخت یا مواد اولیه شیمیایی مورد استفاده قرار گیرند.
- تبدیل پسماند به انرژی (Waste-to-Energy): استفاده از پسماندها برای تولید انرژی از طریق سوزاندن در کوره‌های مخصوص با کنترل آلودگی.
- تصفیه زیستی (Bioremediation): استفاده از میکروارگانیسم‌ها برای تجزیه و حذف آلاینده‌ها از پسماندهای خطرناک و خاک‌های آلوده.
مدیریت پسماند نیازمند استفاده از تکنیک‌های نوین کاهش پسماند، فناوری‌های جدید در بازیافت و دفع پسماند و سیستم‌های مدیریت یکپارچه است. با توجه به پیچیدگی و تنوع پسماندها، استفاده از رویکردهای جامع و یکپارچه می‌تواند به بهبود کارایی و کاهش اثرات زیست‌محیطی منجر شود. اتخاذ این روش‌ها و تکنیک‌ها به توسعه پایدار و حفظ منابع طبیعی کمک می‌کند.
مطالعات موردی و نمونه‌های موفق
بررسی نمونه‌های موفق مدیریت پسماند در پروژه های عمرانی :
1. پروژه ساختمانی برج‌های سبز در سنگاپور:
- توضیحات: برج‌های سبز در سنگاپور نمونه‌ای از پروژه های عمرانی با مدیریت پسماند پیشرفته هستند. این پروژه شامل استفاده از مصالح بازیافتی و طراحی‌هایی برای کاهش تولید پسماند است.
- راهکارهای موفق: استفاده از مصالح با قابلیت بازیافت بالا، پیاده‌سازی سیستم‌های جمع‌آوری پسماند در محل پروژه و همکاری با شرکت‌های بازیافتی محلی.
- نتایج: کاهش قابل توجه پسماند ساختمانی و هزینه‌های مرتبط با دفع زباله. بهبود بهره‌وری و کاهش اثرات زیست‌محیطی پروژه.
2. پروژه بازسازی منطقه‌ای در دانمارک:
- توضیحات: پروژه بازسازی در دانمارک شامل جداسازی و بازیافت مواد ساختمانی از ساختمان‌های قدیمی و استفاده مجدد از آن‌ها در ساخت‌وسازهای جدید بود.
- راهکارهای موفق: پیاده‌سازی سیستم جداسازی و ذخیره‌سازی مواد، ایجاد شراکت‌های با شرکت‌های بازیافت و استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته برای بازیافت مواد.
- نتایج: کاهش 50% در میزان پسماند دفع شده و کاهش هزینه‌های خرید مصالح جدید. بهبود در بهره‌وری و حفظ منابع طبیعی.
3. پروژه ساخت مرکز فرهنگی در کانادا:
- توضیحات: این پروژه از تکنولوژی‌های سبز و روش‌های پیشرفته برای مدیریت پسماند استفاده کرد، از جمله بازیافت و کاهش ضایعات.
- راهکارهای موفق: استفاده از مصالح پایدار، برنامه‌ریزی دقیق برای مدیریت پسماند و پیاده‌سازی سیستم‌های هوشمند برای پایش تولید پسماند.
- نتایج: کاهش 40% در تولید پسماند و افزایش بهره‌وری در فرآیند ساخت. بهبود تصویری مثبت از پروژه در جامعه.
نتیجه‌گیری کلی
بهبود مدیریت پسماند در پروژه های عمرانی نه‌تنها به کاهش اثرات زیست‌محیطی و هزینه‌ها کمک می‌کند، بلکه به ارتقاء کیفیت زندگی و پایدارتر شدن جوامع کمک می‌نماید. با توجه به چالش‌های موجود و بررسی نمونه‌های موفق، ضروری است که اقدامات مستمری در زمینه سیاست‌گذاری، اجرایی و آموزشی صورت گیرد.
تحقیقات آتی می‌توانند به بهبود این فرآیندها و توسعه راهبردهای نوین کمک کنند، تا به هدف‌های پایدارتر در مدیریت پسماند دست یابیم.
اگر شما یکی از علاقه مندان به کار و پروژه های عمرانی هستید و تجربه و دانش کافی برای شروع کار در این حوزه رو ندارید، پیشنهاد ما به شما شرکت در دوره کارگاهی جامع اجرای ساختمان خانه عمران شریف هست .
در این دوره از فونداسیون تا نازک کاری را بصورت عملی و در پروژه آموزش می بینید .
برای مشاهده اطلاعات و سرفصل دوره کارگاهی صفر تا صداجرای ساختمان و ثبت نام با تخفیف ویژه اینجا کلیک کنید...